Ωμή παρέμβαση του Υπ. Περιβάλλοντος υπέρ της «Ελληνικός Χρυσός»

Από ΕΞΑΝΤΑΣ

Η καταγγελία των κατοίκων, η διάψευση του Υ.Π.Ε.Κ.Α. και η αλήθεια

Συναγερμό σήμαναν οι κάτοικοι της Β. Χαλκιδικής τις προηγούμενες μέρες, μπροστά στην απειλή να κοπούν περίπου 4.000 στρ. στο δάσος των Σκουριών, ολόκληρη δηλαδή η έκταση που έχει παραχωρηθεί στην εταιρεία «Ελληνικός Χρυσός», προκειμένου να κατασκευαστεί εκεί ανοιχτό ορυχείο χρυσού. Οι κάτοικοι κατήγγειλαν ότι το Υπ. Περιβάλλοντος, με κατεπείγον έγγραφό του στις 10/10/12, έδινε εντολή στο αρμόδιο Δασαρχείο Αρναίας να προχωρήσει άμεσα στη σύναψη του σχετικού «Πρωτόκολλου εγκατάστασης και υλοτομίας» με την εταιρεία!

Αυτό θα σήμαινε μια τεράστια καταστροφή, καθώς το δάσος των Σκουριών θεωρείται ανεκτίμητης οικολογικής αξίας, με δέντρα ζωής εκατοντάδων ετών! Θα σηματοδοτούσε δε και τον υπερβάλλοντα ζήλο του Υπουργείου να προχωρήσει το έργο, τη στιγμή που ακόμα εκκρεμεί η οριστική έγκρισή του από το Συμβούλιο της Επικρατείας.

Άμεσα το Υπ. Περιβάλλοντος εξέδωσε ανακοίνωση, η οποία αναπαράχθηκε στο σύνολό της από τα περισσότερα Μ.Μ.Ε., με την οποία σημείωνε χαρακτηριστικά ότι «το ΥΠΕΚΑ δεν έστειλε κανένα έγγραφο, πουθενά και μάλιστα επείγοντος χαρακτήρα, στις 10 Οκτωβρίου 2012, που να αφορά τη δραστηριότητα της εταιρείας «Ελληνικός Χρυσός» στη Χαλκιδική». Συνεχίζει η ανακοίνωση: «Η Γενική Γραμματεία Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, απάντησε με δύο έγγραφα (28/9 και 4/10/12) προς τη Γενική Δ/νση Δασών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης, ύστερα από αίτημά της, με πρόσθετες διευκρινίσεις για την εγκεκριμένη Τεχνική Μελέτη του έργου (Δ8-Α/Φ7.49.13/2809/349/10-2-2012) των Σκουριών Χαλκιδικής». 

Πράγματι, απευθείας έγγραφο με εντολή του Υ.Π.Ε.Κ.Α. προς το Δασαρχείο Αρναίας δεν υπήρξε. Παρέμβαση όμως του Υπουργείου για να προχωρήσουν οι υλοτομικές εργασίες της «Ελληνικός Χρυσός» στις Σκουριές, όντως υπήρξε!

Αν το θέμα τελειώσει εκεί, οι κάτοικοι εμφανίζονται ως κάποιοι περίπου τρελοί που φαντάστηκαν ένα τέτοιο έγγραφο! Όμως, μ’ ένα τηλέφωνο σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, εύκολα διαπιστώσαμε ότι η ανακοίνωση του Υπουργείου δε λέει όλη την αλήθεια. Γιατί πράγματι, απευθείας έγγραφο με εντολή του Υ.Π.Ε.Κ.Α. προς το Δασαρχείο Αρναίας δεν υπήρξε. Παρέμβαση όμως του Υπουργείου για να προχωρήσουν οι υλοτομικές εργασίες της «Ελληνικός Χρυσός» στις Σκουριές, όντως υπήρξε! Και αυτό αποδεικνύεται και από την εσωτερική αλληλογραφία μεταξύ των υπηρεσιών, που πλέον έχουμε στη διάθεσή μας.

Αρνητική η αρχική γνωμοδότηση της αρμόδιας υπηρεσίας!

«Δεν είναι αρμοδιότητα του Υπουργείου να στέλνει έγγραφα στα Δασαρχεία», μας απάντησε η κα Όλια Αποστολοπούλου, εκ μέρους του Υ.Π.Ε.Κ.Α., όταν ζητήσαμε να επιβεβαιώσουμε την αρχική καταγγελία. Αυτό, από τη μία, είναι βέβαια σωστό, από την άλλη υποκρύπτει και αυτό που πραγματικά συνέβη. Ότι δηλαδή το Υπουργείο έστειλε το μήνυμα που έπρεπε στον τελικό παραλήπτη, μέσω φυσικά της προβλεπόμενης διαδικασίας. Και αν στην ανακοίνωσή του το Υπουργείο αναφέρεται στην εσωτερική αλληλογραφία με τη Γεν. Δ/νση Δασών, παραλείπει να αναφέρει ότι αυτή ανέτρεψε προηγούμενη γνωμοδότηση της υπηρεσίας, που έδινε εντολή να μη γίνει καμία υλοτομία στους Σκουριές!

Ας πιάσουμε, όμως, από την αρχή το νήμα της επικοινωνίας μεταξύ των αρμόδιων υπηρεσιών. Όλα ξεκίνησαν όταν, μετά από σχετική αίτηση της «Ελληνικός Χρυσός», το Δασαρχείο Αρναίας ρωτά με έγγραφό του, στις 27/9/12, τη Γενική Διεύθυνση Δασών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης, αν μπορεί να εγκρίνει υλοτομικές εργασίες στο δάσος των Σκουριών, στην έκταση που έχει παραχωρηθεί στην εταιρεία για την υλοποίηση των μεταλλευτικών έργων. Συγκεκριμένα, όπως μας είπε και τηλεφωνικά ο Δασάρχης κ. Αγαλής, το Δασαρχείο ρωτούσε αν έχουν εγκριθεί όλες οι απαιτούμενες τεχνικές μελέτες προκειμένου να προχωρήσει η υλοτομία.

Η Γεν. Δ/νση Δασών, ανατρέχοντας στην απόφαση του Υ.Π.Ε.Κ.Α. (Δ8-Α/Φ7.49.13/30258ΠΕ/10-2-2012) με την οποία εγκρίνεται η σχετική τεχνική μελέτη, γνωμοδοτεί ότι παρά ταύτα εκκρεμεί η έγκριση ορισμένων ακόμα προσαρτημάτων, προκειμένου να ολοκληρωθεί το σύνολο των τμημάτων του υποέργου Σκουριών. Έτσι, η Γεν. Δ/νση Δασών δίνει εντολή στο δασαρχείο να μην επιτρέψει καμία υλοτομική εργασία στο δάσος των Σκουριών, κρίνοντας ότι δεν υπάρχει οριστική έγκριση της σχετικής τεχνικής μελέτης! Συγκεκριμένα, με έγγραφο προς το Δασαρχείο Αρναίας, στις 28/9/12, τονίζει: «Κατά συνέπεια προκύπτει ότι η υπηρεσία σας θα επιτρέψει τις επεμβάσεις που αφορούν, τόσο τους χώρους που καταλαμβάνουν αυτά καθαυτά τα έργα, όσον και τους χώρους επεμβάσεων που εξαρτώνται άμεσα από αυτά (πχ δρόμοι προσπέλασης σε αυτά κλπ) και θα εκδώσει τα ανάλογα πρωτόκολλα εγκατάστασης υλοτομικών εργασιών μόνο μετά την προσκόμιση των εγκεκριμένων μελετών των προσαρτημάτων 3,4 και 5 του υποέργου «Μεταλλευτικές Εγκαταστάσεις Σκουριών». 

Το Υπουργείο εγκαλεί την υπηρεσία σε τάξη!

Δηλαδή, το Υπουργείο παρενέβη αυτόκλητα, και όχι κατόπιν αιτήματος διευκρινίσεων, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του! Και παρενέβη για να δώσει το πράσινο φως ώστε το Δασαρχείο Αρναίας να συνάψει το πρωτόκολλο υλοτομίας με την «Ελληνικός Χρυσός»!

Κι όμως, με κάποιο τρόπο, όπως ανέφερε στην τηλεφωνική μας επικοινωνία ο κ. Φραγκισκάκης, ο Γεν. Δ/ντης Δασών που υπογράφει το προαναφερθέν έγγραφο, η γνωμοδότηση αυτή ήρθε εις γνώσιν του Υπουργείου, το οποίο και παρενέβη, μη επιτρέποντας στην εκάστοτε υπηρεσία να ερμηνεύει αναρμοδίως τις αποφάσεις του και ζητώντας στο μέλλον να ζητείται εγγράφως για τέτοια θέματα η γνώμη του υπουργείου, η οποία θα είναι και δεσμευτική για την υπηρεσία! Δηλαδή, το Υπουργείο παρενέβη αυτόκλητα, και όχι κατόπιν αιτήματος διευκρινίσεων, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του! Και παρενέβη για να δώσει το πράσινο φως ώστε το Δασαρχείο Αρναίας να συνάψει το πρωτόκολλο υλοτομίας με την «Ελληνικός Χρυσός»!

Τα λεγόμενα του κ. Φραγκισκάκη επιβεβαιώνονται από έγγραφο που το Υ.Π.Ε.Κ.Α., και συγκεκριμένα η Δ/νση Μεταλλευτικών και Βιομηχανικών Ορυκτών, έστειλε την ίδια μέρα, στις 28/9/12, προς τη Γεν. Δ/νση Δασών . Εκεί αναφέρεται ότι η έγκριση τεχνικής μελέτης του έργου έχει εκδοθεί κατ’ εφαρμογή της μεταλλευτικής νομοθεσίας και ιδίως του Κανονισμού Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών και είναι εφαρμόσιμη στο σύνολό της. Επίσης, ότι τα προσαρτήματα που ζητούνται με την ανωτέρω έγκριση να υποβληθούν δεν αποτελούν προϋπόθεση ούτε της έγκρισης τεχνικής μελέτης ούτε και της εφαρμογής της, επομένως η «Ελληνικός Χρυσός» μπορεί να προχωρήσει βάσει του «ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ».

Εκτεταμένες και μη αντιστρεπτές οι επεμβάσεις στο δάσος! 

Παρά ταύτα, η Γεν. Δ/νση Δασών δεν προχωρά αμέσως στην εκτέλεση της εντολής. Επανέρχεται γραπτώς την 1/10/12 και ζητά διευκρινίσεις από το Υ.Π.Ε.Κ.Α., σημειώνοντας ότι οι επεμβάσεις που θα πραγματοποιηθούν εντός της παραχωρηθείσας έκτασης της περιοχής των Σκουριών θα είναι εκτεταμένες και θα έχουν μη αντιστρεπτό χαρακτήρα! Ζητά λοιπόν από το Υ.Π.Ε.Κ.Α. να επιβεβαιώσει ότι η έγκριση της προαναφερθείσας τεχνικής μελέτης είναι οριστική, ανεξάρτητα από την τήρηση των υποχρεώσεων της εταιρείας που προβλέπονται σε αυτή. Θέτει μάλιστα το Υ.Π.Ε.Κ.Α. προ των ευθυνών του σε περίπτωση μη έγκρισης των προσαρτημάτων που ακόμα εκκρεμούν, ζητώντας του να επιβεβαιώσει ότι κάτι τέτοιο δε θα θίξει την απόφασή του για οριστική έγκριση της τεχνικής μελέτης του έργου «Μεταλλευτικές Εγκαταστάσεις Σκουριών» , με βάση την οποία θα εκδοθούν πρωτόκολλα εγκατάστασης και υλοτόμησης. 

Η ενόχληση του Υπουργείου για την αγωνία του Διευθυντή Δασών να είναι σύννομος διαφαίνεται στην απάντηση που ακολούθησε στις 4/10/12: «Με το προηγούμενο έγγραφό μας σας δόθηκε μία πλήρης απάντηση, που καλύπτει όλες τις απορίες σας. Άρα, παρέλκει η επανάληψη των ίδιων πραγμάτων».

Μετά και τη δεύτερη επιστολή του Υ.Π.Ε.Κ.Α, η Γεν. Δ/νση Δασών στέλνει τελικά έγγραφο προς το Δασαρχείο Αρναίας, όπου αναφέρει όλη την προηγούμενη αλληλογραφία και καταλήγει: «Ως εκ τούτου είναι δυνατή η εκτέλεση των υλοτομικών εργασιών, σύμφωνα με τη δασική Νομοθεσία, που αφορούν τις εν λόγω εκτάσεις». Αυτό είναι το έγγραφο που έφτασε στο Δασαρχείο Αρναίας στις 10/10/2012, αυτό ήταν που σήμανε συναγερμό για τους κατοίκους και τροφοδότησε τις καταγγελίες και τελικά, αυτός ήταν ο τρόπος που το Υπουργείο όντως παρενέβη υπέρ της «Ελληνικός Χρυσός» και έδωσε εντολή υλοτόμησης, όσο και αν στην ανακοίνωσή του προσπαθεί να κρυφτεί πίσω από τις λέξεις!

Σύναψη του πρωτοκόλλου πριν την τελική έγκριση της Γεν Δ/νσης Δασών!

Συνεχίζοντας να ακολουθούμε την πορεία των εγγράφων, ας σημειώσουμε κάτι ακόμα: Το Πρωτόκολλο υλοτομίας μεταξύ του Δασαρχείου και της «Ελληνικός Χρυσός» που προέκυψε από αυτή την εσωτερική αλληλογραφία υπεγράφη στις 5/10/2012! Αυτό σημειώνει ο Δασάρχης Αγαλής σε έγγραφό του προς την Κατερίνα Ιγγλέζη, βουλευτίνας Ν. Χαλκιδικής του Σύριζα.

Δηλαδή, το Πρωτόκολλο υπεγράφη, μία μέρα μετά την επιστολή του Υπουργείου(4/10/2012) που οριστικοποιεί την εντολή, αλλά πέντε μέρες πριν φτάσει τυπικά η έγκριση από τη Γεν. Δ/νση Δασών στο Δασαρχείο(10/10/12)! Προφανώς όταν υπάρχει η πολιτική βούληση, βρίσκονται οι τρόποι να ξεπεραστεί η γραφειοκρατία…

Σύννομη η υλοτόμηση στις Σκουριές λέει το Υ.Π.Ε.Κ.Α.

Ας προχωρήσουμε όμως στο πιο κρίσιμο επίδικο όλων των παραπάνω: είναι νόμιμο να γίνονται αυτή τη στιγμή υλοτομικές εργασίες στο δάσος των Σκουριών;

Ανατρέξαμε στην απόφαση υπ’ αριθμ. πρωτ. Δ8-Α/Φ7.49.13/2809/349/10-2-2012, που αποτέλεσε το αντικείμενο της διαμάχης μεταξύ Υπουργείου και Γεν. Δ/νσης Δασών. Εκεί, όντως αναγράφεται ότι η εταιρεία έχει την υποχρέωση να υποβάλει για έγκριση το λιγότερο μέσα σε 3 έτη, τρία ακόμα προσαρτήματα, με τα οποία θα ολοκληρωθεί το σύνολο των τμημάτων του υποέργου Σκουριών. Αναφέρεται επίσης ότι θέση οριστικής έγκρισης του αναθεωρημένου επενδυτικού σχεδίου των μεταλλείων Κασσάνδρας θα επέχει η έγκριση του συνόλου των προσαρτημάτων και τεχνικών μελετών όλων των υποέργων που το συνιστούν.

Αναρωτηθήκαμε λοιπόν: δεν είχε δίκιο ο Γεν. Δ/ντης Δασών να διατυπώνει ενστάσεις ως προς την οριστική έγκριση της τεχνικής μελέτης του έργου; Και δεν τίθεται υπό αμφισβήτηση και η οριστική έγκριση του επενδυτικού σχεδίου συνολικά;

Θέσαμε τα ερωτήματα στην κ. Αποστολοπούλου από το Υ.Π.Ε.Κ.Α. η οποία μας παρέπεμψε στην Κοινή Υπουργική Απόφαση της Έγκρισης των Περιβαλλοντικών Όρων, η οποία υπεγράφη τον Ιούλιο του 2011, που εγκρίνει οριστικά και αμετάβλητα το έργο, ως έχει. Το ίδιο άλλωστε αναφέρει το Υ.Π.Ε.Κ.Α. και στην ανακοίνωσή του: «Σύμφωνα με την κείμενη Περιβαλλοντική και Μεταλλευτική Νομοθεσία και Νομολογία, επιβάλλεται όλες οι αδειοδοτικές και εγκριτικές πράξεις ενός μεταλλείου να συμφωνούν με το περιεχόμενο της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΚΥΑ 201745/26-7-2011). Κατά συνέπεια, κατόπιν της έκδοσης της Α.Ε.Π.Ο δεν υφίσταται κανένα περιθώριο διαφοροποίησης (αύξησης, μείωσης, μετατόπισης) των εκτάσεων επέμβασης του έργου, ούτε με τις Τεχνικές Μελέτες, ούτε με προσαρτήματα, ούτε με πιθανές μεταγενέστερες συμπληρώσεις-τροποποιήσεις, τόσο αυτών όσο και των βασικών κεφαλαίων της Τεχνικής Μελέτης».

Εκκρεμεί η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας

Όμως, για τη συγκεκριμένη απόφαση έχουν κατατεθεί 3 προσφυγές από φορείς και πολίτες της Χαλκιδικής στο Συμβούλιο της Επικρατείας, οι οποίοι καταγγέλλουν ακριβώς τέτοιου τύπου παρατυπίες κατά την λήψη της ΚΥΑ και προσβάλλουν τη νομική της εγκυρότητα. Η κρίσιμη σχετική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας ακόμα εκκρεμεί, αναμένεται μάλιστα μέχρι το τέλος του έτους.

Εύλογα λοιπόν ρωτά κανείς: Με ποιο σκεπτικό εγκρίνει σήμερα το κράτος την υλοτομία στο δάσος των Σκουριών, για τις ανάγκες ενός επενδυτικού σχεδίου, που αύριο μπορεί να κριθεί άκυρο από το Συμβούλιο της Επικρατείας, όπως πχ έγινε το 2002, με το επενδυτικό σχέδιο της TVX Gold, στην ίδια περιοχή; Εκτός αν η απόφαση είναι ήδη ειλημμένη…

Να σημειώσουμε ότι το Συμβούλιο Περιβάλλοντος του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης έχει διατυπώσει σοβαρές ενστάσεις για τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων των Μεταλλείων Κασσάνδρας, που έχει καταθέσει η εταιρεία. Το όρος Κάκαβος δε, όπου βρίσκεται το δάσος των Σκουριών και το οποίο θα δεχτεί τις επιπτώσεις του ορυχείου, είναι ο κύριος υδροφορέας όλων των κοινοτήτων της περιοχής. 

«Κάποια στιγμή σε αυτή τη χώρα πρέπει να αποφασίσουμε αν θέλουμε να αξιοποιήσουμε τον ορυκτό μας πλούτο ή όχι. Μπορούμε να πούμε όχι, αλλά θα είμαστε η μοναδική χώρα στην Ευρώπη που δεν θα το κάνει», απάντησε ο κ. Γιώργος Παπακωνσταντίνου σε συνέντευξη που παραχώρησε στον Γ. Αυγερόπουλο, στο πλαίσιο της έρευνας του Εξάντα «Χρυσός στα χρόνια της κρίσης». Να υπενθυμίσουμε ότι ο κ. Παπακωνσταντίνου ήταν ο Υπ. Περιβάλλοντος που τον Ιούλιο του 2011, περίπου δέκα μέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ενέκρινε την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων των Μεταλλείων Κασσάνδρας, ανάβοντας έτσι το πράσινο φως για την Κοινή Υπουργική Απόφαση που οδήγησε στην τελική αδειοδότησή τους. 

Ένα διαφορετικό σκεπτικό κατέθεσε ο πρώην Υπ. Περιβάλλοντος της Ρουμανίας, κ. Ατίλα Κοροντί, ο οποίος το 2007 ακύρωσε το επενδυτικό σχέδιο της εταιρείας Rosia Montana Gold Corporation, για τη δημιουργία ενός χρυσωρυχείου αντίστοιχα μεγάλου βεληνεκούς στη χώρα του. «Είχα την υποχρέωση να διασφαλίσω ότι έχουν τηρηθεί όλες οι προϋποθέσεις για την προστασία του περιβάλλοντος. Θα σκεφτόμουν ίσως διαφορετικά, αν ήμουν υπουργός Οικονομικών. Όμως, ο ρόλος μου δεν ήταν άλλος απ’ το να σκέφτομαι ως Υπ. Περιβάλλοντος», μας είπε.

Δυστυχώς, η εκτεταμένη υλοτομία στο δάσος των Σκουριών έχει ήδη ξεκινήσει. Μετά το θόρυβο που δημιουργήθηκε τις τελευταίες μέρες, 50 γυναίκες ανέβηκαν στο βουνό και τράβηξαν ένα βίντεο που μαρτυρά την καταστροφή που έχει ήδη συντελεστεί....

Ρεπορτάζ: Γεωργία Ανάγνου για τον Εξάντα