Τι μας διδάσκει η Ευρώπη;

Από SOSHALKIDIKI

Διαβάζουμε αυτές τις μέρες για μια διαρροή που έχει ονομαστεί “η μεγαλύτερη χημική καταστροφή στην ιστορία της Φινλανδίας”.

• Διαβάζουμε για τις επιπτώσεις νέων μεθόδων που χρησιμοποιούνται σε βιομηχανική κλίμακα.
• Διαβάζουμε για περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις βάση ΜΠΕ που δεν αναφερόντουσαν σε όλες τις εξορυκτικές δραστηριότητες. 
• Διαβάζουμε για εποπτεύουσες αρχές που αδρανούν μπροστά σε εταιρικές αυθαιρεσίες.
• Διαβάζουμε για πιθανή διαπλοκή ανάμεσα σε εργολάβους που ενεργούν ως κατασκευαστές και ταυτόχρονα ως ελεγκτές των κατασκευών.
• Διαβάζουμε για κινητοποίηση τοπικών κοινωνιών που μένουν εκτός διαβούλευσης ενάντια σε μια επέκταση της πολυεθνικής μεταλλευτικής βιομηχανίας.

Αυτό που περισσότερο θέτει σοβαρά ερωτήματα είναι το γεγονός ότι όλα αυτά συμβαίνουν στην Φινλανδία και τη Σουηδία, στην καρδιά της ανεπτυγμένης και περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένης Ευρώπης. Για πόσο ακόμα θα είναι διατεθειμένοι οι πολίτες της Ευρώπης να κάνουν τα στραβά μάτια για να ικανοποιηθεί η δίψα της μεταλλευτικής βιομηχανίας;

Ανάρτηση του Brian Fitzgerald 9/11

Η Greenpeace Φινλανδίας γίνεται μάρτυρας αυτές τις μέρες και διενεργεί δειγματοληψία σε μια τοξική διαρροή που ξεκίνησε την Κυριακή 4/11 στο βόρειο τμήμα της χώρας. Το ορυχείο μετάλλων Talvivaara, ιδιοκτησία και λειτουργία της Talvivaara Mining Company plc, έχει διαρροή νερού που περιέχει υψηλές συγκεντρώσεις νικελίου και ουρανίου σε ποσότητα μεταξύ 5000-6000 κυβικά μέτρα την ώρα. Πιστεύεται ότι η διαρροή συνέβη όταν η λίμνη αποβλήτων του ορυχείου έσπασε την Κυριακή.

Ένας φίλος στη Φινλανδία, γράφει:

Στην αρχή, το ορυχείο Talvivaara ήταν σαν ένα όνειρο. Μια νέα αρχή. Μια πηγή απασχόλησης και φορολογικά έσοδα για τη Βόρεια Φινλανδία.

Αυτό ήταν το επίπεδο του ενθουσιασμού όταν το νέο ορυχείο άνοιξε στο Kainuu, περίπου 550 χιλιόμετρα από το Ελσίνκι. Ο Pekka Πέρα, ένας πρώην υπάλληλος της φινλανδικής εταιρείας εξόρυξης Outokumpu είχε αγοράσει την τοποθεσία από τον πρώην εργοδότη του για την τιμή του ενός ευρώ.

Το ορυχείο είχε θεωρηθεί ασύμφορο αλλά ο κ. Πέρα ήταν πεπεισμένος ότι θα μπορούσε να γίνει μια βιτρίνα μιας “εξορυκτικής αναγέννησης .” Είχε μία ολοκαίνουργια «μέθοδο βιοεκχύλισης” που θα του επέτρεπε να εξάγει μικροσκοπικές συγκεντρώσεις των υλικών.

Το όνειρο δεν κράτησε πολύ και η κλήση αφύπνισης ήταν σκληρή.

Το ορυχείο άρχισε να λειτουργεί τον Οκτώβριο του 2008 και τα πρώτα προβλήματα άρχισαν να εμφανίζονται το επόμενο καλοκαίρι. Τουριστικές επιχειρήσεις γύρω από το ορυχείο παραπονέθηκαν ότι το ορυχείο βρωμούσε κλούβιο αυγό, απωθώντας τους πελάτες.

Ενώ η εταιρεία εξακολουθούσε να αγωνίζεται κατά της περίεργης μυρωδιάς, πολύ χειρότερα προβλήματα άρχισαν να αναδύονται. Η λίμνη αποβλήτων άρχισε να διαρρέει για πρώτη φορά το 2008. Η επόμενη διαρροή ανιχνεύτηκε το 2010. Οι λίμνες δίπλα στο του ορυχείου έγιναν υφάλμυρες. Μετρήσεις κοντά στο ορυχείο έδειξαν συγκεντρώσεις καδμίου και νικελίου που υπερέβαιναν κατά πολύ τα επίσημα όρια ασφαλείας. Και τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους, ένας εργαζόμενος του ορυχείου παρέλειψε να χρησιμοποιήσει προστατευτικό εξοπλισμό και πέθανε εισπνέοντας υδρόθειο , την πηγή της μυρωδιάς “κλούβιου αυγόυ” .

Όλοι ήξεραν γι ‘αυτό κι όμως η εποπτεύουσα αρχή, το Κέντρο Οικονομικής Ανάπτυξης, Μεταφορών και Περιβάλλοντος του Kainuu δεν έκανε τίποτα για την απίστευτη ανευθυνότητα της μεταλλευτικής εταιρείας. Τώρα λένε ότι δεν μπορούσαν γιατί ποτέ δεν είχαν τα μέσα ούτε τις ικανότητες να το κάνουν.

Τελικά, την Κυριακή, η κατάσταση βγήκε τελείως εκτός ελέγχου. Όλα τα απόβλητα στο χώρο του ορυχείου καταλήγουν σε τεράστιες λίμνες τελμάτων που περιέχουν βαρέα μέταλλα, επικίνδυνες χημικές ουσίες και ουράνιο. Το κάτω μέρος αυτής της λίμνης άνοιξε και το βαριά μολυσμένο νερό άρχισε να ξεχύνεται με ρυθμό χιλιάδων κυβικών μέτρων ανά ώρα. Τώρα το όνειρο έχει μετατραπεί σε ολοκληρωτικό εφιάλτη . Ακτιβιστές της Greenpeace παίρνουν δείγματα από τη διαρροή λυμάτων. Το ίδιο κάνει και η Φινλανδική Αρχή Πυρηνικής Ασφάλειας και το Ινστιτούτο Περιβάλλοντος της Φινλανδίας .

Κανείς δεν μπορεί να πει ακόμη ακριβώς πόσο άσχημη είναι η κατάσταση. Το μόνο που ξέρουμε είναι ότι είναι άσκημη.

Μολυσμένο νερό έχει ήδη φτάσει πολλά χιλιόμετρα κατάντη. Σε κοντινή απόσταση υπάρχουν ρυάκια και λίμνες που έχουν μολυνθεί από τοξικό νικέλιο.

Οι πανέμορφες λίμνες, ποτάμια και ρυάκια – το καθαρό νερό – είναι το πιο πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο που διαθέτουν οι Φινλανδοί. Δεν θα φανταζόταν κανείς ότι θα αφήναμε κάποιον να τα δηλητηριάσει. Αλλά αυτό συνέβη. Οι άνθρωποι κατάντη αισθάνονται εντελώς αδύναμοι, και φοβούνται για το δικό τους πόσιμο νερό . Τώρα είναι στο χέρι μας να σταματήσουμε το ορυχείο και να κάνουμε τη Φινλανδική διοίκηση να μας πει το πώς σκοπεύει να εξασφαλίσει ότι αυτό δεν θα συμβεί ξανά.

Και εσείς, αγαπητοί αναγνώστες μου, παρακαλώ, να λάβετε ένα μάθημα: να αφυπνίζεστε όταν κάποιος λέει ότι μπορούν να κερδηθούν πολλά χρήματα από την εκμετάλλευση της φύσης. Να είστε έτοιμοι να αγωνιστείτε. Βεβαιωθείτε ότι οι αρχές σας θα εκπληρώσουν το πραγματικό τους καθήκον και θα υπερασπιστούν το μέλλον μας. Αυτοί είναι συνήθως σκληροί αγώνες, αλλά αξίζει τον κόπο. Θα αποφύγετε τους εφιάλτες που αντιμετωπίζουμε τώρα στην Talvivaara.

Σε δημοσίευση στις 8/11 η Greenpeace αναφέρει ότι “αναδύεται αυτή τη στιγμή μια συνεχιζόμενη ροή σκανδάλων που αφορούν αυτό το ορυχείο που συμπεριλαμβάνει ανθρώπους που κατασκεύασαν τμήματα του ορυχείου οι οποίοι συχρόνως έδρασαν ως περιβαλλοντική ελεγκτική αρχή που υπεύθυνη για τον έλεγχο των κατασκευών”.

Από την ιστοσελίδα “STOP TALVIVAARA” μαθαίνουμε ότι “στο πολυμεταλλικό ορυχείο Τalvivaara στο Sotkamo χορηγήθηκε άδεια για εξόρυξη νικελίου το 2006. Από τότε έχει αποδειχθεί ότι το ορυχείο Talvivaara είναι ένας κίνδυνος για τα συστήματα νερού και στις δύο πλευρές του υδροφορέα.”

Παραδόξως, στην ιστοσελίδα της εταιρίας, διαβάζει κανείς τα εξής: “Η εταιρία Talvivaara Mining Company Plc. έχει βραβευτεί με την πιστοποίηση του συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης κατά ISO 14001 στις 4 Ιανουαρίου, 2011. Η επίσημη πιστοποίηση καλύπτει όλες τις δραστηριότητες της Εταιρείας. Το ISO 14001 σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης θέτει τις κατευθυντήριες γραμμές για τις μελλοντικές περιβαλλοντικές πρακτικές μας. Ο στόχος στις δραστηριότητές μας είναι η συνεχής βελτίωση, η βιώσιμη και οικονομική χρήση των φυσικών πόρων και την ανάπτυξη των διαδικασιών μας, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις του ορυχείου.”

Στην τελευταία ενημέρωση του ιστότοπου “STOP TALVIVAARA” (10/11) αναφέρονται τα εξής:

“Η δεξαμενή λυμάτων έχει υποστεί μεγάλη διαρροή εδώ και μία βδομάδα. 3000 κυβικά μέτρα υγρών λυμάτων απελευθερώνονται προς το Savolax. Τα υγρά λύματα δεν πληρούν τις απαιτήσεις των περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Η διαρροή της δεξαμενής λυμάτων του ορυχείου Talvivaara ξεκίνησε στις 4 Οκτ-2012 και η κατάσταση όλο και χειροτερεύει δραματικά. Για χρόνια κάτοικοι και ακτιβιστές έχουν αναδείξει τη θεμελιώδη παραβίαση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας στην περίπτωση της Talvivaara: η εξόρυξη του ουρανίου αποτελεί μέρος της λειτουργίας του ορυχείου από την αρχή, αλλά το ουράνιο δεν αναφέρθηκε ούτε κατά μία λέξη στην διαδικασία περιβαλλοντικής εκτίμησης επιπτώσεων της Talvivaara – και δεν υπήρξε ούτε μία λέξη για το ουράνιο στην περιβαλλοντική άδεια που χορηγήθηκε. Παρ ‘όλα αυτά έχει επιτραπεί στην Talvivaara να εξάγει εκατοντάδες τόνους ουρανίου ετησίως από μετάλλευμα μαύρου σχιστόλιθου από το 2008. Η Φινλανδική Αρχής Ραδιενέργειας και Πυρηνικής Ασφάλειας (STUK) έχει εκπλαγεί για τη συγκέντρωση ουρανίου στο νερό της διαρροής. Για χρόνια οι κάτοικοι και ακτιβιστές οι οποίοι μπορούν να κάνουν απλές μαθηματικές πράξεις ανησυχούν για τη συγκέντρωση ουρανίου στη δεξαμενή λυμάτων – ειδικά καθώς οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις του ουρανίου έχουν παραμεληθεί.Ενθαρρύνουμε τους μετόχους να μην υποστηρίξουν την περαιτέρω καταστροφή.Και ενθαρρύνουμε τα διεθνή ΜΜΕ και τους δημοσιογράφους να έρθουν να αποκαλύψουν αυτό που πραγματικά συμβαίνει στη Φινλανδία.”

Από ένα βίντεο, μαθαίνουμε ότι άλλα λένε οι μελέτες και τα σχέδια – κι άλλα ισχύουν στην πράξη. Τα σχέδια δείχνουν εφεδρικές λίμνες τελμάτων σε χάρτες που στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν. Στο τέλος, το βίντεο αναφέρει ότι “μέχρι σήμερα (8/11) απαγορεύεται σε δημοσιογράφους να εισέλθουν στην περιοχή εξόρυξης. Δεν τους επιτρέπεται καν να προσεγγίσουν την πύλη του ορυχείου χωρίς πλήρη εξέταση.”

Κινητοποιήσεις στην Σουηδία

Το δίκτυο Budkavenln περιλαμβάνει όλα τα μικρά δίκτυα σε όλη την Σουηδία που μοιράζονται την κριτική, το φόβο και το θυμό μιας κυβερνητικά υποστηριζόμενης ανεξέλεγκτη μεταλλευτικής επέκτασης σε ευαίσθητες, παρθένες και προστατευόμενες περιοχές της φύσης. Το δίκτυο οργανώνει εκδήλωση στην Στοκχόλμη το Σάββατο 17/11.

Ποιες τοπικές κοινωνίες;

Σε όλο τον κόσμο, η εξορυκτική βιομηχανία απειλεί να καταστρέψει τη φύση και τον πολιτισμό με κοντόφθαλμη βιομηχανικά σχέδια που στοχεύουν στην μεγιστοποίηση των κερδών των εταιρειών. Σε μια προσπάθεια να αποκτήσουν τοπική και διεθνή υποστήριξη για τα έργα τους, και για να κατευνάσουν τους επενδυτές, οι εταιρείες εξόρυξης ισχυρίζονται ότι δεν υπάρχουν ντόπιοι που να επηρεάζονται δυσμενώς από την ακόρεστη πείνα του κλάδου για μέταλλα. Για να σπάσει το μύθο των αόρατων και ασήμαντων ντόπιων, και για να επιδείξει την ευρεία αντίθεση με την πορεία του κλάδου εξόρυξης προς την περιβαλλοντική και πολιτιστική καταστροφή, ξεκινάμε αυτή την ιστοσελίδα. Εδώ είναι οι κάτοικοι. Είμαστε οι κάτοικοι!

Δέστε το βίντεο Stop Mining Industry Greed (Σταματήστε την Απληστία της Εξορυκτικής Βιομηχανίας) του κινήματος The Local People (Η Τοπική Κοινωνία) με ελληνικούς υπότιτλους.