Σκουριές Χαλκιδικής: Οι καπιταλιστές καταστρέφουν το δάσος και η κυβέρνηση τους κάνει πλάτες

Από www.eksegersi.gr

Λυτούς και δεμένους έβαλε η εταιρία Ελληνικός Χρυσός ΑΕ, σύμφερόντων Μπόμπολα και σίας, προκειμένου να εξασφαλίσει παράνομες αποφάσεις από το ΥΠΕΚΑ (Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής) για να συνεχίσει το καταστρεπτικό της έργο στις θέσεις Σκουριές και Μαντέμ Λάκκος της Χαλκιδικής. Υπήρξε έντονο παρασκήνιο προκειμένου να καμφθεί η αντίσταση των αρμόδιων υπηρεσιακών παραγόντων και να παραχωρηθούν στην εταιρία τα δάση δρυός και οξιάς.

Στις 26 Ιούλη του 2011, τέσσερις υπουργοί, με πρώτο τον υπουργό ΠΕΚΑ, ενέκριναν με Κοινή Υπουργική Απόφαση τους Περιβαλλοντικούς Ορους για τα έργα στις Σκουριές και Μαντέμ Λάκκο. Ενόψει της έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων, ζητήθηκε δύο φορές από τη Διεύθυνση Δασών Χαλκιδικής η γνώμη του Δασάρχη Αρναίας. Ο δασάρχης Α. Αγαλής διατύπωσε στις 18 Γενάρη του 2011 τη γνώμη του, αναφερόμενος στις καταστροφικές συνέπειες που θα υπάρξουν για το δάσος από την έγκριση της «επένδυσης» της Ελληνικός Χρυσός ΑΕ. Παραθέτουμε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το έγγραφό του:

«Σε εκτέλεση της ανωτέρω… αναφέρουμε ότι οι μεταλλευτικές δραστηριότητες που αφορούν κυρίως το σχέδιο εκμετάλλευσης των Σκουριών… θα προξενήσουν στο δασικό οικοσύστημα (χλωρίδα, πανίδα, μικροκλίμα, ατμόσφαιρα, υπόγεια και επιφανειακά νερά) της συγκεκριμένης θέσης αλλά και της ευρύτερης περιοχής καταστροφές ανεπανόρθωτες και μη αναστρέψιμες διότι:

1) Κατά την γνώμη μας η επέμβαση αυτή αποτελεί βίαιη επέμβαση στο περιβάλλον, σε μοναδική φυσική περιοχή…

2) Προκειμένου να προχωρήσει η επιφανειακή εξόρυξη καταστρέφεται κατ’ αρχήν το υφιστάμενο δάσος. Το επιφανειακό έδαφος και οι οργανισμοί του αναμιγνύονται με γεωλογικά υλικά βαθύτερων στρωμάτων τα οποία έρχονται στην επιφάνεια. 

Το οικολογικό περιβάλλον για τα άγρια ζώα αλλάζει ριζικά ή περιορίζεται δραστικά και οι εγκαταλειπόμενοι σωροί υπολειμμάτων κάνουν το τοπίο αποκρουστικό…

Μια άλλη σοβαρή επίπτωση στο περιβάλλον είναι η υποβάθμιση και η ρύπανση των υδάτων. Τα υδρολογικά πρότυπα αλλάζουν ριζικά στις περιοχές αυτές. Τα πλημμυρικά νερά αυξάνουν, η διάβρωση είναι πολύ πιο έντονη και η μεταφορά στερεών υλικών στα ρέματα και τους ποταμούς είναι πολύ πιο μεγάλη… Τα παραπάνω έχουν ιδιαίτερη σημασία για περιοχές, όπως η δική μας, οι οποίες κατά καιρούς αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα από την δράση των τοπικών χειμάρρων. Τα χειμαρρικά φαινόμενα θα είναι πολύ καταστροφικά μετά την άσκηση των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων, αφού στον ευρύτερο χώρο θα υπάρχουν πολλές πηγές φερτών υλών οι οποίες θα τροφοδοτήσουν τα αυξημένα πλημμυρικά νερά και θα οδηγήσουν σε πρωτόγνωρες για την περιοχή καταστροφές». 

Παραθέσαμε αυτή τη μακροσκελή τοποθέτηση του δασάρχη Αρναίας, γιατί είναι πολύ ξεκάθαρη και ολοκληρωμένη. Ο δασάρχης είναι αρμόδιος υπηρεσιακός παράγοντας που αν αντιστεκόταν θα δημιουργούσε σοβαρά προβλήματα τόσο στον Γενικό Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας Θράκης όσο και στον υπουργό ΠΕΚΑ. Διευκρινίζουμε ,ότι δεν ήταν μόνο ο δασάρχης Αρναίας που είχε ξεκάθαρη άποψη για την καταστροφική «επένδυση» της Ελληνικός Χρυσός.

Στη συνέχεια, μετά τις πιέσεις που δέχτηκε, ο δασάρχης παραδόθηκε άνευ όρων και με έγγραφό του προς τη Διεύθυνση Δασών Χαλκιδικής εισηγήθηκε την παραχώρηση κατά χρήση και κυριότητα των δασών, προκειμένου να υλοποιηθούν τα έργα των μεταλλευτικών εγκαταστάσεων στις θέσεις Σκουριές και Μαντέμ Λάκκο. Με την πρόταση-απόφαση αυτή μπήκε η ταφόπλακα στα συγκεκριμένα δάση, αφού οι επιπτώσεις θα είναι αυτές που περιγράφει ο δασάρχης στο αρχικό του έγγραφο.

Υπάρχουν και άλλες παράνομες ενέργειες υπηρεσιακών παραγόντων, όπως και παρασκηνιακές παρεμβάσεις της Ελληνικός Χρυσός ΑΕ. Ασχολούμαστε μ’ αυτές όχι γιατί πιστεύουμε ότι αν εφαρμοστεί η αστική νομιμότητα στην έκδοση των οικοδομικών αδειών και στην κατασκευή όλων των υποέργων θ’ αποτραπεί η καταστροφή του δάσους και οι επιπτώσεις στο περιβάλλον, όπως τις περιέγραψε ο δασάρχης, αλλά για να περισώσουμε ό,τι μπορεί να περισωθεί.

Στις 10 Φλεβάρη του 2012, η αρμόδια διεύθυνση του ΥΠΕΚΑ ενέκρινε τη μελέτη του υποέργου «Μεταλλευτικές Εγκαταστάσεις Ολυμπιάδας» και υπογράμμισε αναλυτικά τις υποχρεώσεις της εταιρίας. Καταληκτικά, ζητά από την εταιρία «να εφοδιαστεί με τις άδειες που προβλέπονται από τα άρθρα 103 έως και 106 του ΚΜΛΕ (Κανονισμός Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών)… αλλά και οιεσδήποτε άλλες άδειες και εγκρίσεις προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία». Με τη φράση «οιεσδήποτε άλλες άδειες» ο… ποιητής του ΥΠΕΚΑ αναφέρεται προφανώς και στις οικοδομικές άδειες που πρέπει να βγάλει η εταιρία προκειμένου να παρέμβει στα δάση και να κατασκευάσει τα οικοδομικά της έργα. Το επισημαίνουμε, γιατί όπως θα δούμε στη συνέχεια, η αρμόδια διεύθυνση του ΥΠΕΚΑ ξεχνάει τις υποχρεώσεις της εταιρίας που τόσο αναλυτικά περιγράφονται στην απόφαση του Φλεβάρη του 2012 με την οποία εκγρίθηκε η τεχνική μελέτη.

Στις 17 Απρίλη του 2012, παραχωρήθηκαν στην εταιρία τα δάση και μάλιστα σε μεγαλύτερη έκταση απ’ αυτή που εγκρίθηκε με την ΚΥΑ, για τους Περιβαλλοντικούς Ορους. Σ’ αυτή την απόφαση τέθηκε η δέσμευση, ότι η υλοτομία θ’ αρχίσει όταν εγκριθούν όλες οι τεχνικές μελέτες. Η ευκολία με την οποία οι αρμόδιες δασικές υπηρεσίες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας Θράκης ικανοποιού-σαν τα αιτήματα της εταιρίας άνοιξε την όρεξη των εκπροσώπων της. Νόμισαν ότι με την ίδια ευκολία θα αποσπάσουν από την Πολεοδομία της Αρναίας και την Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ) την απαιτούμενη έγκριση και την έκδοση της οικοδομικής άδειας. 

Οπως φαίνεται από τα έγγραφα που θα παρουσιάσουμε, οι εκπρόσωποι της εταιρίας, πριν κάνουν οποιαδήποτε ενέργεια, επικοινωνούσαν με εκπροσώπους της Διεύθυνσης Μεταλλευτικών και Βιομηχανικών Ορυκτών (ΔΜΒΟ) του ΥΠΕΚΑ.

Στις 20 Απρίλη του 2012, ελάχιστες μέρες μετά την παραχώρηση του δάσους των Σκουριών, οι εκπρόσωποι της εταιρίας επικοινώνησαν με τη Δι-εύθυνση Δασών Χαλκιδικής και στις αρχές Μάη του 2012 με το Δασαρχείο Αρναίας. Το δασαρχείο Αρναίας «άργησε» ν’ απαντήσει στην εταιρία, για λόγους που δεν γνωρίζουμε, εκτιμούμε όμως ότι σε επόμενη φάση θα μάθουμε. Στις 9 Μάη η ΔΜΒΟ εξέδωσε έγγραφο με το οποίο ενημέρωνε την εταιρία. Σύμφωνα με το έγγραφο αυτό (με αριθμό πρωτοκόλλου Δ8/Γ/Φ.12.7/ 10271/1828/09.05.2012), το ΥΠΕΚΑ «συνηγορεί στην έκδοση της απαιτούμενης οικοδομικής άδειας από την αρμόδια Πολεοδομική Αρχή, κατά παρέκκλιση των διατάξεων του ΓΟΚ, για την κατασκευή των κτιρίων του εργοστασίου εμπλουτισμού στη θέση Σκουριές».

Μετά από λίγες μέρες, στις 14/5/2012, η εταιρία κατέθεσε στο Τμήμα Πολεοδομίας του Δήμου Αριστοτέλη φάκελο με Αρχιτεκτονική Μελέτη (με αριθμό πρωτοκόλλου 679), για να διαβιβαστεί στην ΕΠΑΕ. Αυτές τις δύο ενέργειες τις πληροφορούμαστε από το έγγραφο που κοινοποίησε στις 10 Σεπτέμβρη του 2012 στο Τμήμα Πολεοδομίας του Δήμου Αριστοτέλη (με αριθμό πρωτοκόλλου Χ1257). Η εταιρία δεν αναφέρει στο έγγραφο αυτό, ότι υπέβαλε στο Τμήμα Πολεοδομίας του Δήμου Αριστοτέλη και το φάκελο με όλες τις απαιτούμενες μελέτες για την έκδοση Οικοδομικής Αδειας, πληροφορηθήκαμε όμως από τον αρμόδιο υπηρεσιακό παράγοντα της Πολεοδομίας, ότι κατατέθηκε και φάκελος για την έκδοση Οικοδομικής Αδειας.

Ο υπηρεσιακός παράγοντας της ΔΜΒΟ συμβούλεψε τον εκπρόσωπο της εταιρίας να υποβάλει στο Τμήμα Πολεοδομίας του Δήμου Αριστοτέλη τους φακέλους αυτούς, γιατί πίστευε ότι τόσο η ΕΠΑΕ όσο και η ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ θα κάνουν τα στραβά μάτια και θα εκδώσουν τις άδειες, όπως τις θέλει η εταιρία. Την πάτησαν, όμως, γιατί μέχρι και τις 12 Σεπτέμβρη του 2012 η ΕΠΑΕ δεν είχε αποφανθεί ακόμη και έτσι καθυστερούσε και η έκδοση της Οικοδομικής Αδειας.

Στις 10 Σεπτέμβρη του 2012, η εταιρία, με το έγγραφο που κοινοποίησε την ίδια μέρα στο Τμήμα Πολεοδομίας Δήμου Αριστοτέλη στο οποίο αναφερθήκαμε παραπάνω, έθεσε για πρώτη φορά θέμα ότι εκ παραδρομής στάλθηκε ο φάκελος με την Αρχιτεκτονική Μελέτη προκειμένου να αποφανθεί η ΕΠΑΕ και ότι η απαιτού-μενη οικοδομική άδεια από την «αρμόδια Πολεοδομική Αρχή» θα εκδοθεί κατά παρέκκλιση των διατάξεων του ΓΟΚ.

Το σχετικό απόσπασμα το έχουμε παραθέσει παραπάνω, πρέπει όμως να τονιστεί ότι το Μάη του 2012 δεν υπήρχαν διατάξεις που να προβλέπουν την κατασκευή κτιρίων εργοστασίων εμπλουτισμού κατά παρέκκλιση του ΓΟΚ. Εκεί που πρέπει να σταθούμε, όμως, είναι ο ισχυρισμός της Ελληνικός Χρυσός, ότι «εκ παραδρομής» κατέθεσε το φάκελο στην ΕΠΑΕ. Η εταιρία ανακάλυψε ότι δεν χρειάζεται έγκριση από την ΕΠΑΕ, γιατί οι υπηρεσιακοί παράγοντες της ΔΜΒΟ την συμβούλεψαν ότι αυτό ισχύει για βιομηχανικές και μάλιστα μεταλλευτικές κτιριακές υποδομές. Η εταιρία αντέγραψε το επιχείρημα της ΔΜΒΟ, ότι η ενταξιμότητ των μεταλλευτικών εγκαταστάσεων έχει αξιολογηθεί με βάση την σχετική ΚΥΑ και την απόφαση του ΥΠΕΚΑ για την έγκριση της τεχνικής μελέτης. Υπήρξε πάγια πρακτική της εταιρίας και του ΥΠΕΚΑ είτε να παρακάμπτουν είτε να «βισματώνουν» αρμόδιες υπηρεσίες, όπως είναι η Πολεοδομία, και να καταφεύγουν σε άλλες υπηρεσίες, των οποίων οι υπηρεσιακοί παράγοντες ενδίδουν στις πιέσεις τους.

Αναφέραμε ότι στις 20 Απρίλη η Ελληνικός Χρυσός είχε προσφύγει στη Διεύθυνση Δασών Χαλκιδικής. Μετά το «βισμάτωμα» της ΕΠΑΕ και της Πολεοδομίας, η εταιρία προσέφυγε πάλι στην Διεύθυνση Δασών Χαλκιδικής, στο Δασαρχείο Αρναίας και στη Γενική Διεύθυνση Δασών και Αγροτικών Υποθέσεων (ΓΔΔΑΥ) της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας Θράκης. Αρχικά η ΓΔΔΑΥ στάθηκε στο ύψος της και στα ερωτήματα του δασαρχείου Αρναίας απάντησε ότι δεν πρέπει να δώσει στην Ελληνικός Χρυσός την άδεια να υλοτομήσει το δάσος, πριν εγκριθούν όλες οι μελέτες που προβλέπονται (αναφερθήκαμε παραπάνω σ’ αυτές). Αυτό εξόργισε και την εταιρία και τη ΔΜΒΟ (βρίσκονται πάντοτε σε ανοιχτή γραμμή), η οποία ανάγκασε τη ΓΔΔΑΥ, το δασάρχη Αρναίας και τη Διεύθυνση Δασών Χαλκιδικής να βγάλουν, σαν σκυλάκια, την απόφαση για το ξεπάτωμα του δάσους των Σκουριών.

Εν ψυχρώ, η Διεύθυνση Μεταλλευτικών και Βιομηχανικών Ορυκτών (ΔΜΒΟ) ισχυρίστηκε ότι δεν χρειάζεται να εγκριθούν οι άλλες μελέτες, μεταξύ των οποίων και η οικοδομική άδεια, προκειμένου να γίνει το ξεπάτωμα του δάσους και οι χωματουργικές εργασίες. Ξέχασαν τι έλεγαν σε προηγούμενες αποφάσεις και έγγραφα, στα οποία αναφερθήκαμε παραπάνω.

Δυο άλλες αρμόδιες υπηρεσίες, η Αρχαιολογική Υπηρεσία (η ΙΣΤ’ Εφορία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων) και η Πολεοδομία Δήμου Αριστοτέλη δρουν πλημμελώς και δεν στέκονται στο ύψος των περιστάσεων και των απαιτήσεων που προβλέπονται από την ισχύουσα νομοθεσία. Η Πολεοδομία αρνούνταν να πάει να κάνει έλεγχο, παρά τις απανωτές καταγγελίες μας ότι η εταιρία έχει ξεπατώσει την περιοχή και καταστρέφει το δάσος και το περιβάλλον χωρίς να έχει τις προαπαιτούμενες εγκρίσεις. Τελικά, αναγκάστηκε να πάει με συνοδεία αστυνομικών δυνάμεων. Δεν γνωρίζουμε τι έγινε, ενώ έπρεπε από την πρώτη στιγμή να απαγορεύσει τη συνέχιση των εργασιών από την εταιρία στις Σκουριές.

Η Αρχαιολογική Υπηρεσία παρίσταται με υπηρεσιακούς της παράγοντες στο ξεπάτωμα το δάσους και τις χωματουργικές εργασίες, χωρίς να ζητήσει, ως όφειλε, από την εταιρία την οικοδομική άδεια και χωρίς να ενημερώσει την Πολεοδομία του Δήμου Αριστοτέλη. Εάν έκανε αυτές τις ενέργειες, δε θα μπορούσε η Ελληνικός Χρυσός ούτε να ξεκινήσει το ξεπάτωμα του δάσους.

Πρέπει, λοιπόν, η Πολεοδομία, εδώ και τώρα, να εκδώσει απόφαση με την οποία θα απαγορεύσει τη συνέχιση των εργασιών, θα επιβάλει πρόστιμα στην εταιρία και θα την υποχρεώσει να αποκαταστήσει το δάσος και το περιβάλλον. Διαφορετικά, το χειμώνα που έρχεται θα έχουμε πλημμυρικά και καταστροφικά φαινόμενα.

Γεράσιμος Λιόντος